Η διαδικασία στέρησης των γονικών δικαιωμάτων γίνεται στο δικαστήριο και ρυθμίζεται από το άρθρο 69 του οικογενειακού κώδικα της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Στην πράξη, ωστόσο, ο πρωταρχικός περιορισμός των γονέων στα δικαιώματά τους είναι πιο συνηθισμένος και μόνο τότε, εάν η κατάσταση δεν αλλάξει υπέρ του παιδιού, τα δικαιώματα τόσο της μητέρας όσο και του πατέρα πρέπει να στερηθούν.
Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί το δικαστήριο να στερήσει και τους δύο γονείς ή έναν από αυτούς από τα γονικά δικαιώματα; Οι λόγοι για αυτό πρέπει να είναι σοβαροί:
- Ακατάλληλη γονική μέριμνα;
- Έλλειψη ευκαιρίας για την εκτέλεση της εκπαιδευτικής διαδικασίας (ποινή φυλάκισης, σοβαρή ασθένεια).
- Η τοποθεσία ενός ή και των δύο γονέων είναι άγνωστη.
- Προσωπική άρνηση της μητέρας / πατέρα να μεγαλώσει το παιδί.
Ας εξετάσουμε ξεχωριστά κάθε ένα από αυτά τα σημεία.
Τι σημαίνει ακατάλληλη γονική μέριμνα; Συστηματικός εκφοβισμός του παιδιού (ξυλοδαρμοί, στέρηση φαγητού και άρνηση κάλυψης των ελάχιστων αναγκών), αποτυχία παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών (το παιδί παραλείπει ή δεν πηγαίνει καθόλου στο σχολείο και δεν είναι σχολικά), άρνηση της απαραίτητης ιατρικής περίθαλψης (Αντιφρονούντες για τον ιό HIV, για παράδειγμα), μη καταβολή διατροφής. Φεύγοντας σε κίνδυνο: ένα μικρό παιδί είναι στο σπίτι μόνο του για μεγάλο χρονικό διάστημα, περπατώντας μόνο του στο δρόμο (παραμέληση).
Ο πιο κοινός λόγος για την απομάκρυνση ενός παιδιού από τις αρχές κηδεμονίας είναι ο κοινωνικός τρόπος ζωής των γονέων. Εάν υπάρχουν τακτικές περιόδους κατανάλωσης αλκοόλ στην οικογένεια ή υπάρχει οργανωμένο κρησφύγετο για ναρκομανείς, η επιθεώρηση ανηλίκων ανταποκρίνεται αμέσως σε ένα τέτοιο μήνυμα από ανθρώπους που φροντίζουν. Και ουσιαστικά δεν υπάρχει πιθανότητα το παιδί να επιστρέψει στην οικογένεια μετά τη δοκιμαστική περίοδο.
Μερικές φορές υπάρχουν καταστάσεις όταν η μητέρα (ή ο πατέρας) δεν μπορεί να φροντίσει το παιδί λόγω σοβαρής ασθένειας. Όσον αφορά την ψυχιατρική, τις περισσότερες φορές το παιδί απομακρύνεται από την οικογένεια χωρίς επιστροφή. Αλλά εάν η μητέρα βρίσκεται στο νοσοκομείο για προγραμματισμένη θεραπεία (για παράδειγμα, μετά από χειρουργική επέμβαση) και δεν υπάρχει κανείς να αφήσει τα παιδιά, οι αρχές κηδεμονίας μπορούν να τα μεταφέρουν σε προσωρινό κέντρο κράτησης, όπου θα παραμείνουν έως ότου η μητέρα ανακτήσει την υγεία της. Αλλά εάν μετά τη θεραπεία η μητέρα δεν είναι σε θέση να φροντίσει τα παιδιά (για παράδειγμα, θα λάβει σοβαρή αναπηρία), θα αποφασιστεί να περιοριστούν τα δικαιώματα της μητέρας και τα ίδια τα παιδιά θα μεταφερθούν σε ορφανοτροφείο ή ανάδοχη οικογένεια.
Οι καταστάσεις στις οποίες μια μητέρα εγκαταλείπει σκόπιμα τα παιδιά της έχουν γίνει πιο συχνές τον τελευταίο καιρό. Εδώ, ο αμελής γονέας (ή και οι δύο) μπορεί να χρεωθεί με την εγκατάλειψη και την ακατάλληλη γονική μέριμνα. Στην αρχή όμως, οι γονείς περιορίζονται σε απουσία γονικών δικαιωμάτων, ενώ η τοποθεσία τους δεν είναι καθορισμένη.
Τα γονικά δικαιώματα μπορούν επίσης να στερηθούν με γραπτή αίτηση από έναν από τους γονείς. Εάν η μητέρα εγκαταλείψει το παιδί αμέσως στο νοσοκομείο, γράφει επίσημη άρνηση, τότε η υπόθεση εξετάζεται από το δικαστήριο ακόμη και χωρίς την παρουσία της.
Στενοί συγγενείς του παιδιού μπορούν επίσης να υποβάλουν αίτηση για στέρηση των γονικών δικαιωμάτων μέσω του δικαστηρίου. Συνήθως, αυτή η πρακτική συμβαίνει σε περίπλοκες διαδικασίες διαζυγίου. Ή, για παράδειγμα, να στερήσει τα νόμιμα δικαιώματα ενός αμελούς πατέρα που δεν πληρώνει παιδική υποστήριξη.
