Στη σύγχρονη επιστήμη, δεν υπάρχει γενικά αποδεκτός ορισμός της έννοιας του «νόμου». Αυτό, μαζί με την ηθική και την ηθική, είναι ένας από τους ρυθμιστές των κοινωνικών σχέσεων. Το ζήτημα της ουσίας του νόμου, των θεμελίων και της προέλευσής του δεν έχει επιλυθεί μέχρι τώρα στην επιστήμη.
Ο νόμος είναι ένα είδος συνόλου κανόνων που καθορίζουν τους κανόνες που δεσμεύουν όλους τους ανθρώπους που καθορίζουν τη σχέση τους μεταξύ τους.
Σύμφωνα με την κλασική μαρξιστική-λενινική νομολογία, ο νόμος είναι ένα σύνολο γενικά δεσμευτικών κανόνων συμπεριφοράς που θεσπίζονται και τιμωρούνται από το κράτος, η εφαρμογή των οποίων διασφαλίζεται με μέτρα κρατικής ρύθμισης.
Στη θεωρία του νόμου, ονομάζονται διάφορα σημεία νόμου, οι περισσότεροι συγγραφείς διακρίνουν όπως:
- κανονικότητα (ο νόμος θεσπίζει ορισμένους κανόνες συμπεριφοράς) ·
- γενικά δεσμευτικό (για όλα τα θέματα) ·
- παροχή από το κράτος (η μη τήρηση των νομικών κανόνων συνεπάγεται την έναρξη ευθύνης) ·
- αντικειμενική φύση (δικαίωμα ανεξάρτητα από τη βούληση των ατόμων) ·
- τυπική βεβαιότητα (οι νομικοί κανόνες εκφράζονται με τη μορφή νομοθετικών πράξεων) ·
- απροσωποποίηση (οι κανόνες του νόμου απευθύνονται σε απεριόριστο αριθμό θεμάτων) ·
- η επαναλαμβανόμενη δράση των κανόνων δικαίου (οι κανόνες του νόμου έχουν σχεδιαστεί για επαναλαμβανόμενη εφαρμογή) ·
- συνέπεια (ο νόμος είναι μια συμφωνημένη, διασυνδεδεμένη δομή).
Οι μορφές έκφρασης αντικειμενικού δικαίου είναι: κανονιστική νομική πράξη, κανονιστική σύμβαση, νομικό έθιμο και δικαστικό προηγούμενο.
Μια κανονιστική νομική πράξη είναι ένα έγγραφο που εγκρίνεται από έναν εξουσιοδοτημένο κρατικό φορέα προκειμένου να θεσπίσει, να αλλάξει ή να καταργήσει το κράτος δικαίου.
Μια κανονιστική σύμβαση είναι μια συμφωνία που περιέχει κανόνες συμπεριφοράς που είναι δεσμευτικοί για όλους (δηλαδή, το κράτος δικαίου).
Το νομικό έθιμο είναι ένα σύνολο ορισμένων κανόνων που καθορίζουν μια αυστηρή γραμμή συμπεριφοράς σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Οι προϋποθέσεις για την εμφάνιση του σωστού εθίμου είναι η σταθερότητα και η επαναλαμβανόμενη επανάληψη των κοινωνικών σχέσεων, οι οποίες προκαλούν ορισμένα στερεότυπα συμπεριφοράς στο ατομικό και στη μαζική συνείδηση. Αυτά τα στερεότυπα γίνονται πηγή νόμου.
Ένα δικαστικό προηγούμενο είναι μια δικαστική απόφαση που έχει τεθεί σε ισχύ σε μια συγκεκριμένη περίπτωση, η οποία θεσπίζει, αλλάζει ή ακυρώνει νομικούς κανόνες.
